GNOME 2.22 Sürüm Notları

1. Giriş

GNOME 2.22 GNOME Masaüstü'nün en son sürümüdür: popüler, çoklu platform masaüstü ortamı. GNOME'un hedefi kolay kullanım, kararlılık ve birinci sınıf yerelleştirme ve erişilebilirlik desteğidir. Özgür ve Açık Kaynaklı yazılımların temel alındığı GNOME'da bilgisayar kullanıcılarının modern bir bilişim ortamından bekleyecekleri tüm yaygın araçlar mevcuttur. Ayrıca yazılım geliştirme için esnek ve güçlü bir platform oluşturur.

GNOME Masaüstü her altı ayda bir yeni özellikler, gelişmeler hata düzeltmeleri ve çevirilerle yayınlanır, GNOME 2.22 bu geleneğin devamıdır. GNOME'u ve onu diğer bilgisayar masaüstlerinde ayıran özelliklerini (kullanılabilirlik, erişilebilirlik, yerelleştirme ve özgürlük gibi) öğrenmek için web sitemizdeki GNOME Hakkında sayfasını ziyaret edin.

Bize katılın ve sizin nasıl bir farklılık katabileceğinizi görün.

GNOME 2.22 sürümü GNOME 2.20 ve öncesindeki tüm yenilikleri içerir. GNOME 2.20'de bulunan değişiklikleri görmek için geçmiş sürüm notlarına bakabilirsiniz.

2. Raphael Higino Anısına

GNOME 2.22 sürümü GNOME çeviri takımı ve GNOME Brezilya üyesi Raphael Higino anısına adanmıştır.

Figür 1Raphael Higino

Raphael Higino GNOME Brezilya çeviri çalışmalarına uzun süre katkıda bulunmuş ve GNOME'a tutkusu olan bir arkadaşımızdı. Takıma her zaman bağlı bir üye ve yeni katılımcılara yardım elini uzatmaktan hiçbir zaman çekinmezdi. Topluluğumuz içerisinde çok iyi arkadaşlıklar kurdu. Raphael geçen sene bir motosiklet kazasında henüz 24 yaşında aramızdan ayrıldı. Taptıkları, sıkı çalışmaları ve dostluğu her zaman topluluğumuz tarafından hatırlanacaktır.

- Og Maciel

3. Kullanıcılar için Neler Yeni

GNOME Projesi'nin kullanıcı ve kullanılabilirlik odağı, GNOME 2.22 ile gelen yüzlerce hata düzeltimi ve kullanıcı isteği olan gelişmelerle devam ediyor. Gelişmelerin sayısının çokluğu her değişikliği ve gelişimi listelemeyi olanaksız kılıyor ancak bu GNOME sürümünde bulunan bazı etkileyici kullanıcıya yönelik özellikleri vurgulamak istedik.

3.1. Peynir Deyin

Figür 2Peynir programı.

GNOME 2.22 yeni bir uygulama içeriyor, Peynir. Peynir.bilgisayarınızdaki web kamerası ile videolar yapmanıza ve resimler çekmenize olanak sağlıyor. Aynı zamanda bordo, siyah/beyaz, çılgın ve dağınık gibi çeşitli etkileri de uygulayabilirsiniz. Bu fotoğrafları ve videoları arkadaşlarınızla paylaşabilir, F-Spot içerisine yükleyebilir ya da hesap fotoğrafınız olarak atayabilirsiniz.

3.2. Pencere Kompozisyonu

GNOME 2.22 pencere kompozisyonu yetenekli bir platform haline geldi. GNOME'un "basit tut" kuralına uygun olarak, özellikler çok temel. En dikkat çeken değişiklikler pencerelerin gölge düşmesi ve pencerelerin Alt+Tab ile geçişinde canlı önizlemelerinin bulunması ve saydamlık etkileri.

Tüm grafik donanımları kompozisyonu desteklemediği için bu özellik öntanımlı olarak kapalı ve henüz tercihler içeresinde gösterilmeyecek. Eğer grafik donanımınızın kompozisyon desteği olduğunu biliyorsanız şu komutlarda desteği çalıştırabilirsiniz: gconftool-2 -s --type bool /apps/metacity/general/compositing_manager true çalıştır penceresinden, ya da Yapılandırma Düzenleyicisi ile anahtarı atayın. Kompozisyonu kapatmak için anahtarı false olarak atayın.

3.3. Daha İyi Ağ Dosya Sistemi

GNOME 2.22 GVFS içerir: GTK+ için yeni bir ağ-saydam sanal dosya sistemi katmanı. GVFS eski GNOME-VFS sisteminin yetersiz kaldığı şeylerle baş etmek için tasarlandı. GNOME-VFS'nin üstüne yenilikler giriş kriterlerinin tüm oturum boyunca hatırlanmasını ve hatalara daha dirençli olmasını da içeriyor. Tüm temel uygulamalara ek olarak bir çok GNOME uygulaması zaten GVFS kullanmaya başladı.

GVFS'e geçiş ile birlikte, GNOME artık silinmiş dosyaların depolanmasında Freedesktop.org Masaüstü Çöp Kutusu belirtimlerini uyguluyor.

Bazı yeni protokoller de mevcut. cdda:// bir CD'deki tüm ses parçalarını gösterecek ve WAV dosyaları olarak mevcut olacak. gphoto2:// bağlı olan herhangibir dijital fotoğraf makinesine erişmenizi sağlayacak.

GNOME'un Dosya Yöneticisi artık ayrılabilir ortamlar hakkında daha zeki, ve artık bir ayrılabilir ortam taktığınızda ya da ayrılabilir ortamda klasörleri gezdiğinizde olası eylemler için bir bilgi çubuğu gösterecek.

GVFS hakkında teknik bilgi Geliştiriciler için Neler Yeni bölümünde Bölüm 6.1 ― GVFS ve GIO içerisinde bulunabilir.

3.4. DVD, Dijital TV, ve Daha Fazlası

GNOME Film Oynatıcı'sı artık bütünleşik dijital televizyon (DVB) desteğine ek olarak gelişmiş DVD desteğine sahip. Ayrıca 2.22 ile ilk defa beliren bir takım yeni eklentiler de var, bunlar arasında MythTV, Youtube ve Tracker-tabanlı arama eklentileri var. Bu sürüm aynı zamanda çalma listesi paylaşımı ve dosyalar için altyazı seçme özelliklerine de sahip.

GNOME 2.22 ilk defa özgür ve açık Flash kod çözücü swfdec kullanarak Flash içeriklerini oynatma ve önizleme yapma yeteneğini sunuyor.

3.5. Uluslararası Saat

Sidney'deki telekonferansın ne zaman olduğunu hesaplamak için aritmetik yapmaya gerek kalmadı. GNOME 2.22 artık saat içerisinde uluslararasılaştırma içeriyor. Yerel saat ve hava durumunu görmek için dünyanın çeşitli yerlerinden konumları ekleyebilirsiniz.

Figür 3Uluslararası saat.

3.6. Devam Eden Evrim

Evolution yeni Google Calendars ve mektupları için özel ileti etiketleri (etiketleme) desteği ile devam ediyor.

Figür 4Evolution Google Calendar gösterirken.

Gereksiz posta filtreleme ve hata gösterimini masaüstü oturumunuzda beliren pencere yerine durum çubuğu kullanarak daha az rahatsız edici yapmak konusunda çalışmalara başlandı.

3.7. Uzaktan Masaüstü

GNOME 2.22 içerisindeki bir yenilik ise Uzaktan Masaüstü Görüntüleyici. Bu uygulama GNOME'da mevcut olan uzaktan masaüstü sunucusu desteğini tamamlıyor. Yerel ağınızdaki makineleri keşfetmek ve sık kullanılanları yer imlerine eklemek gibi özellikleri de var.

Figür 5Uzaktan Masaüstü Görüntüleyici mevcut masaüstü ile etkileşim kurarken.

Uzaktaki masaüstü sunucusu üzerinde daha fazla kontrol isteyen kullanıcılar özellikler penceresindeki ek Gelişmiş sekmesini sevecekler.

3.8. Basitleştirilmiş Klavye Ayarları

Klavye düzeni ve klavye erişilebilirlik tercihleri tek bir pencerede birleştirildi, böylelikle ihtiyaç duyacağınız tüm klavye ayarları tek bir yere konmuş oldu. Masaüstü Klavye Kısayolları ayrı olarak kaldı.

Figür 6Yeni Klavye Tercihleri penceresi.

3.9. Fakat hepsi bu değil...

GNOME 2.22 aynı zamanda son altı aylık gelişmesi boyunca bir çok hata giderimine ve kullanıcı-gerektiren özelliğe sahip, bunlardan bir kaçı:

  • Deskbar içerisinde Evolution bağlantılarının doğrudan açılabilmesi;
  • Metin Düzenleyicisi'nde gelişmiş yazdırma;
  • Satranç için ağ çoklu oyuncu desteği;
  • Epiphany içerisinde indirme uyarıları;
  • Arşiv Yöneticisi'nde LZMA (7-zip) desteği;
  • CD'leri oluştururken bekleme ve uyku kipini kendiliğinden durdurma;
  • Belge Görüntüleyici artık daha hızlı ve daha az bellek kullanıyor;
  • Belge Görüntüleyici artık PDF slayt gösterilerinde geçişleri destekliyor;
  • Tomboy artık notlarınızı not defterleri içerisinde organize edebiliyor;
  • Sound Juicer disk numarası ve yıl gibi daha fazla temel bilgi destekliyor;
  • Hesap Makinesi kesinlik ve kullanılabilirliğinde belirgin gelişmeler;
  • Anatharlık Yöneticisi tamamiyle Seahorse ile yer değişti;
  • daha daha fazlasını kurup ya da güncelleyerek görebilirsiniz!

4. Erişilebilirlik Alanında Neler Yeni

4.1. Ekran okuma ve Büyütme Gelişmeleri

Orca, GNOME'un ekran okuma teknolojisi, 2.22 altında bir çok etkileyici yenilik içeriyor. Mozilla ile yakın çalışmamız Firefox 3 erişilebilirliğini mükemmelleştirdi ve Orca desteğini Erişilebilir Zengin Internet Uygulamaları (ARIA) ve Live Regions için ekledi.Bu günümüzün modern, dinamik web uygulamarı için daha zengin erişilebilirliğe olanak sağlayacak.

GNOME 2.22 altındaki Orca aynı zamanda seviye 2 erişilen braille için destek ekledi. Bu özelliğin kalitesinin ve kararlılığının gelişmesi için bir çok çalışma gerçekleşti.

Erkan büyüteci de gelişti ve artık X compositing gibi teknolojilerden faydalanarak destekleyen donanımlarda daha yumuşak kayma ve tam ekran kaydırma özellikleri ekledi. Aynı zamanda renk körü filtreleri için destek de eklendi.

4.2. Yeni Fare Erişilebilirliği

GNOME 2.22 artık fare kontrolü için bir takım özel erişilebilirlik gelişimleri içeriyor. Bu özellikler:

  • belirteci ekranın belli bir alanında yakalama yeteneği;
  • tek bir fare düğmesi ile bağlam menülerini açma yeteneği; ve
  • fare düğmesini kullanmadan farklı tıklama türlerini (örn. tek tıklama, çift tıklama, bağlam tıklaması ve taşıma) yerine getirme yeteneği (genellikle durağan tıklama olarak belirtilir).
Figür 7Fare Erişilebilirlik seçenekleri.

5. Yöneticiler için Neler Yeni

5.1. PolicyKit Bütünleşmesi

PolicyKit yeni bir çapraz masaüstü güvenlik çerçevesidir. PolicyKit kullanıcı uygulamalarının yönetici uygulamalarında olduğu gibi ek yetkiler alabilmesi için tutarlı bir yol sağlar.

PolicyKit kullanarak, yöneticiler artık sistem genelinde ayarları yapılandırabilirler. Örneğin, bir kullanıcının saati ve tarihi ayarlamasına izin verebilirsiniz ya da belirli kullanıcıları servisleri başlatmaya ve kapatmaya yetkilendirebilirsiniz.

Kullanıcılar için artık kontrol panelinde henüz değiştirmek için yetkilendirilmedikleri özelliklerin yanında kilidi kaldırma düğmesi var. Kilidi kaldırma düğmesine basıldığında kullanıcıdan ek kimlik doğrulama kriterleri sağlaması istenecek.

Figür 8Ağ Ayarları.

5.2. Daha İyi Sistem Araçları

GNOME sistem yönetici araçları artık düzenledikleri yapılandırma dosyalarındaki değişiklikleri izliyor. Bu eğer diğer sistem yöneticisi yapılandırmayı değiştirirse bu değişikliklerin sizin ekranınıza yansıması anlamına geliyor.

Paylaşılan Klasörler aracı artık SMB kullanıcı veritabanını düzenlemeye olanak sağlıyor (smbpasswd).

aracı artık PPPoE ve GPRS bağlantılarını ayarlayabiliyor.

6. Geliştiriciler için Neler Yeni

GNOME 2.22 Geliştirici Platformu bağımsız yazılım geliştiricileri için üçüncü sınıf uygulamalar geliştirmek için kararlı bir temel sağlar. GNOME ve onun platformu GNOME üzerinde çalışması için özgür ve sahipli yazılım oluşturmaya olanak sağlayacak şekilde lisanslanmıştır.

GNOME Platform'undaki kütüphaneler GNOME 2.x serisi için API ve ABI kararlılığını garanti eder. GNOME Masaüstü kütüphanleri bu garantiyi vermezler, ancak sürümden sürüme kararlılıklarını sürdürürler.

6.1. GVFS ve GIO

GVFS, SFTP, FTP, DAV, SMB, ObexFTP gibi protokoller için arka ucu olan kullanıcı alanı sanal dosya sistemidir. GVFS GNOME-VFS'nin yerini alır. GNOME-VFS artık miladı dolmuş olarak değerlendirilmelidir ve geliştiriciler artık onu yeni uygulamalarda kullanmamalıdırlar.

GVFS iki parçadan oluşur:

  • GIO, GLib'in bir parçası olan ve GVFS API'leri sağlayan yeni bir paylaşılan kütüphane, ve
  • GVFS'nin kendisi, SFTP, FTP, DAV, SMB ve ObexFTP gibi protokoller ve çeşitli dosya sistemleri için arka uç sağlayan yeni paket.

GVFS/GIO modern, kolay kullanılır bir VFS sistemi sağlamayı hedefler. Geliştiricilerin doğrudan POSIX IO çağrıları yerine tercih edecekleri bir API sağlamak amaçtır. POSIX IO API'yi kopyalamak yerine, yüksek seviye belge merkezli bir arayüz sağlar. Dosyaları okuma ve yazmaya ek olarak, GIO dosya izleme, eş zamansız IO, ve dosya adı tamamlama gibi işlemler de sağlar.

GVFS tek bir ana servis (gvfsd) çalıştırarak mevcut GVFS bağlarını izler. Her bağ ayrı bir servis içerisinde çalışır. (Bazı bağlar servis sürecini paylaşır ancak çoğu paylaşmaz.) İstemciler D-Bus çağrıları (oturum yolunda ve noktadan-noktaya D-Bus kullanarak) ve dosya içerikleri için özel bir protokol ile konuşur. Arka uçları sürecin dışına taşımak uygulamalar için bağımlılıkları en aza indirir ve tüm sistemi daha sağlam yapar.

GVFS aynızamanda ~/.gvfs/ içerisinde FUSE bağlama noktalarını sağlıyor, böylelikle GVFS bağları POSIX IO kullanan eski uygulamalar tarafından da kullanılabilecek.

GNOME-VFS'nin aksine GVFS bağlantıları durumunu korur. Bu bir kullanıcının parolasını sonraki her bağlantıda tekrar girmek yerine tek bir kere girmesinin yeterli olması anlamına gelir.

GVFS geçişi ile birlikte, artık kendiliğinden bağlama ve kendiliğinden başlatma gnome-volume-manager yerine Nautilus tarafından doğrudan gerçekleştirilecek.

GIO kullanmak için API belgelendirmesine çevirim içi olarak buradan POSIX IO ve GNOME-VFS'den GIO'ya geçiş kılavuzları ile birlikte erişilebilir.

6.1.1. Eksiklikler

GVFS eskiden GNOME-VFS kullanımından doğan bir çok sorunu çözmüş olsa bile şu anda bazı özellikler eksiktir. En belirgin olanları fonts:// ve themes:// hedefleridir.

Bu sorunlar mümkün olan en kısa sürede giderilecek. Aynı zamanda bazı uygulamaların GVFS'e geçişi hala tamamlanmadı. Geçişin durumu çevirim içi olarak belgelendiriliyor.

6.2. Anjuta IDE

Anjuta IDE'si artık GNOME Geliştirici Takımının bir parçası. Anjuta bir GNOME ile bütünleşik IDE'dir. Geliştiriciler için bir çok özelliği sağlayan Anjuta'nın özellikleri arasında bütünleşik hata ayıklayıcı, bütünleşik Glade grafiksel arayüz düzenleyici ve bir Valgrind arayüzü de bulunuyor.

Figür 9Anjuta için görev listesi.

7. Yerelleştirme

Thanks to members of the worldwide GNOME Translation Project, GNOME 2.22 offers support for 46 languages with at least 80 percent of strings translated, including the user and administration manuals for many languages.

Desteklenen diller:

  • Almanca
  • Arapça
  • Bask
  • Brezilya Portekizcesi
  • Bulgarca
  • Danca
  • Dzongkha
  • Estonca
  • Filamenkçe
  • Fince
  • Fransızca
  • Galce
  • Gujarati
  • Japonca
  • Katalanca
  • Korece
  • Latvca
  • Lehçe
  • Litvanyaca
  • Macarca
  • Makedonca
  • Malayalam
  • Marathi
  • Nepali
  • Norveç Bokmal
  • Pancabi
  • Portekizce
  • Rusça
  • Slovence
  • Sırpça
  • Sırpça Latin
  • Tamil Dili
  • Tay
  • Türkçe
  • Ukraynaca
  • Vietnamca
  • Yunanca
  • Çek
  • Çin (Hong Kong)
  • Çince (Tayvan)
  • Çince (Çin)
  • İngilizce (ABD, İngiliz, Kanada)
  • İspanyolca
  • İsveçce
  • İtalyanca

Bir çok diğer dil dizgilerin yarıdan çoğu çevirildiği için kısmen destekleniyor.

8. GNOME Kurmak

GNOME 2.22'yi GNOME 2.22 içindeki tüm yazılımları içeren Çalışan CD ile deneyebilirsiniz. Hiçbir şey kurmadan bilgisayarınızı doğrudan Çalışan CD ile başlatabilirsiniz. Çalışan CD GNOME BitTorrent sitesinden indirilebilir.

Makinenize GNOME 2.22'yi yüklemek, ya da güncelleme yapmak için dağıtımınızın ya da üreticinizin resmi paketlerini yüklemenizi öneririz. Popüler dağıtımlar GNOME 2.22'yi çok yakında erişilebilir hale getirecekler, bazıları geliştirme sürümlerini zaten sunuyorlar. Ayak Yazılımlarını Al sayfasından GNOME'u paketleyen dağıtımları ve hangi sürümü paketlediklerini öğrenebilirsiniz.

Eğer GNOME'u kaynak kodundan derlemek isteyecek kadar cesur ve sabırlı iseniz, inşa araçlarından birini kullanmanızı tavsiye ediyoruz. GARNOME GNOME'u sürüm tar toplarından derler. GNOME 2.22.x derlemek için GARNOME 2.22.x'e ihtiyacınız olacak. Aynı zamanda GNOME'u en son svn kodlarından derlemek için jhbuild aracı da mevcut. GNOME 2.22.x'i gnome-2.22 moduleset'i ile jhbuild kullanarak derleyebilirsiniz.

GNOME'u sürüm tar toplarından doğrudan derlemek mümkün olsa bile, yukarıda belirtilen inşa araçlarının kullanımını şiddetle tavsiye ediyoruz.

9. GNOME 2.24'e Doğru

Gelişim GNOME 2.22 ile durmuyor. 2.22 sürümünden altı ay sonra çıkması planlanan GNOME 2.24 için çalışmalar şimdiden başladı.

GNOME 2.24'e doğru etkileyici bazı şeyler şunlar olacak:

  • GNOME'un Ekiga VoIP istemcisinin baştan inşa edilmiş kullanıcı arayüzü ve SIP desteği ile yeni bir sürümü;
  • Telepahty iletişim alt yapısını kullanan Empathy anında mesajlaşma istemcisi;
  • GNOME'un Dosya Yöneticisi'nde sıklıkla istenen sütün ve liste görünümleri;
  • GNOME-VFS'den GVFS geçişinin tamamlanması; ve
  • masaüstü genelinde hata giderimleri, performans artışları, ve bellek gelişimleri.

GNOME yol haritası bir sonraki sürüm döngüsü için geliştiricilerin planlarını ayrıntılı olarak belirtir, ve GNOME 2.24 sürüm zaman çizelgesi de yakın bir tarihte oluşturulacak.

10. Hazırlayanlar

Bu sürüm notları Davyd Madeley tarafından ve GNOME topluluğunun yoğun desteği ile hazırlanmıştır. Topluluk adına, bu GNOME sürümünü mümkün kılan tüm geliştiricilere ve katkısı bulunanlara şükranlarımızı sunarız. GNOME 2.22 sürüm notları Barış Çiçek tarafından tercüme edilmiştir.

Bu çalışma tüm dillere özgürce tercüme edilebilir. Eğer kendi dilinize tercüme etmek istiyorsanız GNOME Tercüme Projesi ile temasa geçin.